Verloren gewaande bomen kunnen letterlijk nieuw leven ingeblazen worden met “Oxyjet”, een innovatie die De Ceuster ontwikkelde in haar eigen atelier. Na een Oxyjet therapie kregen al tal van zwakke of zieke bomen een tweede leven.
Dat is mooi, maar nog mooier is dat wetenschappers van de universiteit van Gent (UGent) via een onderzoek het “boostereffect” van Oxyjet in kaart hebben gebracht. De resultaten van het 2-jarig onderzoek zijn ronduit spectaculair te noemen. We zetten daarom graag een boompje op met Ir. Andreas Popelier (what’s in a name) adviseur bij De Ceuster.
Andreas, kan jij eerst even uitleggen aan de lezer wat de Oxyjet therapie exact inhoudt?
Andreas: Wel, onze Oxyjet-machine blaast met een lange pen pure lucht onder grote druk in de grond tot ongeveer 1 meter diepte. Door die druk “ploffen” we naast verticale, ook horizontale kanalen in de bodem. Het systeem maakt daardoor de grond rond de wortel los. Zo ploffen we ongeveer om de anderhalve meter een gat.
In die gaten blazen we vervolgens met een pistool vaste en vloeibare organische voedingselementen die hun weg vinden in die kanalen. Het hele gebied rond de wortel van de boom wordt zo aangepakt. Hoe meer lucht in de grond, hoe beter het insijpelen van water en voedingsstoffen. Je kan een Oxyjet therapie nog het best vergelijken met een patiënt die een antibioticakuur krijgt.
Naast het behandelen van bomen pakken we ook slecht drainerende tuinen aan. De behandeling gebeurt op dezelfde wijze, maar daar vullen we - na het ploffen - aan met lavakorrels i.p.v. met voedingselementen.
Kan elke boom geholpen worden?
Andreas: Kijk, een dode boom terug levend maken gaat natuurlijk niet, maar elke zwakke of zieke boom kan in principe behandeld en geholpen worden. Je moet er alleen vroeg genoeg bij zijn. Het is ook zo dat sommige soorten het onder druk van de opwarming van de aarde ook moeilijker krijgen. De beuk bijvoorbeeld komt als het lang droog is, door zijn oppervlakkige wortels, snel in de problemen. Een Oxyjet behandeling kan dan soelaas bieden.
Hoe zie je aan een boom of hij ziek is?
Andreas: Vooral aan de takken die in slechte conditie zijn en aan het dun bladerdek. Er staan dan ook bv. zwammen op of het hout aan de stam gaat rotten.
Behandelen jullie vooral exclusieve oude bomen of komen ook jonge bomen in aanmerking?
Andreas: Het kan voor beide. Ook voor jonge bomen die niet juist zijn ingeplant bijvoorbeeld kan het een boostereffect geven. Maar het gaat vooral over bomen, jong of oud, in moeilijkheden. Denk aan bomen op parkings of langs lanen waar ze weinig wortelruimte hebben of waar er veel verbouwingswerken zijn geweest. Of bijvoorbeeld bomen die langs de kant van de weg staan en die dikwijls grote hoeveelheden zout hebben moeten ervaren door het strooien bij vriesweer of bomen die in heel natte of net heel droge grond staan. Die bomen kunnen we beter maken zonder schade aan te richten aan hun omgeving.
“Pratende” bomen
De universiteit van Gent heeft de afgelopen 2 jaar een onderzoek gedaan over het effect van Oxyjet op zieke bomen. Hoe is die samenwerking van start gegaan?
Andreas: Ik heb aan de UGent ‘Bos en Natuurbeheer’ gestudeerd. We werkten toen al rond het concept van de ‘pratende boom’. D.w.z. dat je door middel van gespecialiseerde apparatuur specifieke gegevens uit bomen kan krijgen. Zo kan je bijvoorbeeld meten hoe bomen reageren op bepaalde klimatologische omstandigheden. Hoe reageren bepaalde boomsoorten op droogte of bij extreme regenval, etc.
Toen ik bij De Ceuster verantwoordelijk werd voor Oxyjet had ik daarom onmiddellijk het idee om het effect van onze innovatie op dezelfde manier te monitoren. We wisten natuurlijk al dat Oxyjet werkte in de praktijk, maar het zou voor ons razend interessant zijn mochten we dat ook wetenschappelijk kunnen aantonen en er accurate data aan zouden kunnen verbinden. Ik heb dan contact opgenomen met mijn toenmalige professor en zo is de bal aan het rollen gegaan. Vervolgens heb ik een onderzoeksvoorstel ingediend en dat is aanvaard. We hebben dan samen nagedacht over een plan van aanpak. En ondertussen staan we 2 jaar verder :).
Wat hield het onderzoek juist in?
Andreas: Voor het onderzoek selecteerden we 4 bomen -2 eiken en 2 walnoten- in dezelfde (moeilijke) groeiomstandigheden. Ze stonden vlak naast een parking waardoor er veel verharding was ontstaan aan de wortels. We hebben van elke soort telkens 1 boom behandeld met Oxyjet en 1 onbehandeld gelaten. Die hebben we dan gedurende 2 jaar “gemonitord”.
Hoe monitor je in godsnaam een boom?
Andreas: Dat doen we via speciale meetapparatuur die we rond de bomen bevestigen. Zo wordt enerzijds sapstroom gemeten met elektrische impulsen. Afhankelijk van de oppervlakte en de snelheid wordt dan berekend hoeveel de sapstroom in totaal is. Ook de diameter van de boom werd constant gemonitord. ’s Nachts gaat een boom groeien omdat hij meer vocht (sap) opneemt dan dat hij gaat verdampen. Overdag gebeurt het omgekeerde en gaat hij lichtjes krimpen. Die specifieke groeifases kunnen gemeten worden tot op de millimeter.
Hoe ziet dat er precies uit?
Andreas: Het is gewoon een kleine ultra gevoelige sensor die in de boom wordt gebracht (beschermd door een omhulsel). De signalen worden dan automatisch digitaal doorgestuurd. Die data worden via speciale software verzameld en in rapporten gegoten door de universiteit.
Spectaculaire resultaten
Hoe waren de resultaten over die 2 jaar?
Andreas: Zeer positief, om niet te zeggen spectaculair. Ongeveer 30% meergroei bij de behandelde bomen in vergelijking met de niet behandelde bomen. Dat verschil in diameter is toch wel opvallend te noemen. Ook visueel zag je echt wel de verschillen. De bladeren bleven langer staan en er waren ook meer jonge twijgen te zien. In het tweede jaar zagen we ook een significante snellere bloei. En over het algemeen zagen de behandelde bomen er veel gezonder uit.
In pure data zagen we in het eerste jaar bij de eik 16% groei en in het tweede jaar 46%. Bij de walnoot in het eerste jaar 44% groei en in het tweede 28%. Over de volledige periode van 2 jaar is dat voor de eik 29% en voor de walnoot 36%
Belangrijk om te vermelden is dat we de bomen voor het 2e jaar niet opnieuw behandeld hebben. We kunnen dus stellen dat het bodemleven zodanig gestimuleerd is na de initiële behandeling waardoor de groei zich kon doorzetten.
Interessant is ook dat het eerste jaar een zeer nat jaar was en het tweede een zeer droog. In beide omstandigheden zijn de effecten dus merkbaar.
Er was nog nooit onderzoek gedaan naar de effecten. Waren die resultaten in de lijn van de verwachtingen?
Om eerlijk te zijn heeft het onze verwachtingen overtroffen. Zoals ik al zei wisten we dat Oxyjet werkte door onze ervaring met tevreden klanten, maar nu kunnen we het ook echt staven op basis van wetenschappelijke resultaten.
Hoe stond de universiteit van Gent als onafhankelijke partij tegenover het onderzoek?
Andreas: Ze geloofden er vanaf het begin in, maar ze zijn ook echt geschrokken van de heel positieve resultaten.
Groene longen
Waarom zijn deze resultaten zo belangrijk voor jullie bedrijf.
Andreas: Wij willen natuurlijk twijfels wegnemen bij onze klanten door hen te overtuigen met harde data. Het is echt zonde om te snel bomen af te schrijven die kunnen gered worden. Een boom zomaar vervangen is niet evident. Het gaat voor ons ook veel verder dan het bedrijf-economische. We willen ook sensibiliseren rond de waarde van bomen in een maatschappij die onderhevig is aan klimaatverandering. Dat was trouwens ook een belangrijk doel voor de universiteit. Het belang van gezonde bomen is niet te onderschatten.
Denk bijvoorbeeld aan oude bomen die in een stedelijke omgeving staan. Ze zorgen voor afkoeling van de stad bij extreme warmte en ze hebben een belangrijke rol te spelen in de omzetting van CO2 naar zuurstof. Onze oproep aan steden en gemeenten is dus; vervang zwakkere exemplaren niet te snel door jongere bomen, want het duurt wel even voor die dezelfde capaciteit hebben.
Een particulier zal misschien sneller de reflex hebben om een zieke boom te verwijderen, maar ook daar maken wij het verschil tussen definitief verloren of nieuw leven. Het is bovendien een minder dure optie dan verwijderen en opnieuw aanplanten.
Wie doet er nog beroep op Oxyjet?
Andreas: Zoals gezegd steden en gemeenten, maar ook tuinaannemers en particulieren. En ook sportclubs kloppen bij ons aan. Dat is dan voor de drainerende functie van Oxyjet. Zo hebben we bij Racing Genk het oefenveld behandeld. Overtollig water trok onvoldoende in de grond. Dat is opgelost door het inspuiten met lavakorrels.
Vorig jaar hadden we een project met stadstuinen in een nieuwbouwwijk. Er bleven op de kleigrond grote plassen water staan. Wij hebben dan als test één tuintje behandeld met Oxyjet. De resultaten zijn vandaag zo goed dat we alle tuintjes van de nieuwbouwwijk hebben mogen aanpakken.
Is Oxyjet al bekend bij het grote publiek?
Andreas: Nee, dat wordt onze missie. We willen onze boodschap zo veel mogelijk verspreiden. De resultaten van het onderzoek zullen daar zeker bij helpen. Het gaat ook over bewustwording creëren. Bomen zijn de groene longen van onze aarde. We moeten ze dus met liefde en respect behandelen.
